Hoe 7 Oktober Israel se Siel hersmee het
Maar uit Gaza, 'n verdraaide sin vir toekomsbeskikking.
7 Oktober 2023. 'n Datum wat vir altyd in die geheue van Israel ingebrand as wees. Dit was 'n Shabbat en boonop 'n feesdag op die Joodse kalender. Simchat Torah, die dag waarop die volk die vreugde van die Torah vier.
Vir baie gesinne in Israel het dit soos 'n normale naweek begin: kinders het in kibboetse gespeel, jongmense het by die Nova-musiekfees gedans, en families het voorberei vir 'n dag van rus. Niemand het besef dat dit die dag sou wees waarop die land sy grootste trauma sedert die Holocaust sou beleef nie. Teen sonop het Hamas sy plan in werking gestel — 'n plan wat maande lank voorberei is, met militêre presisie en doelbewuste brutaliteit. Vanuit die lug, die see en die land het meer as 3 000 terroriste Israel se suidelike grens binnegeval. Honderde het die heining deurbreek met plofstof en graafwerktuie, terwyl ander met motorfietse, bakkies en paramotors die land ingestroom het. Hommeltuie het die sensors en torings wat Israel se grens beskerm het, verlam. Binne minute het Hamas Israel se gevorderde tegnologie onskadelik gestel.
Wat daarna gevolg het, was 'n slagting. Meer as 1 200 mense is op die wreedste maniere vermoor. In kibboetse is hele gesinne in hul huise afgemaai. In een huis is 'n ouerpaar en hul drie kinders doodgeskiet terwyl hulle nog ontbyt geëet het. Op die Nova-fees is meer as 360 jong mense afgemaai — sommige deur masjiengeweervuur, ander is gyselaars geneem, vroue is ontvoer en verkrag. Bejaardes is uit hul huise gesleep en op bakkies gelaai, hul lot onbekend. Die wreedheid het die wêreld laat sidder: mense is vermink, liggame is geskend, kinders is voor hul ouers vermoor.
Hierdie aanval was nie net 'n militêre operasie nie. Dit was 'n boodskap. Hamas wou wys dat Israel se gevoel van sekuriteit 'n illusie was. Die grensheining wat as ondeurdringbaar beskou is, was binne 'n uur nutteloos. Die geloof dat Hamas nie 'n grootskaalse oorlog wou hê nie, is as naïef ontbloot. En die idee dat ekonomiese wortels soos werkpermitte en Katarese geld die organisasie sou “tem,” het op die ashoop beland.
Die wêreld is gewoond daaraan om oor “burgerlike slagoffers” te praat. Maar wat op 7 Oktober gebeur het, het 'n ongemaklike waarheid ontbloot: gewone Gazane het aktief deelgeneem. Duisende burgers het ná die inval die grens oorgesteek. Hulle het nie gekom om te protesteer nie, maar om te plunder, te verniel en te moor. Video’s wys hoe hulle self Israeliese slagoffers aanrand, hoe hulle saam met Hamas-vegters die liggame van slagoffers skend en hoe hulle gestroopte huise leegdra. Vir baie in die Weste was dit 'n skok, maar vir Israeli’s het dit bevestig dat die probleem nie bloot Hamas is nie — dit is 'n samelewing wat terreur as 'n oorwinning vier.
Wanneer Westerse aktiviste dus vandag sê: “Net die Palestyne kan oor hul eie toekoms besluit,” is die waarheid dat hulle dit reeds gedoen het. In 2005 het hulle Hamas demokraties verkies. Op 7 Oktober het duisende burgers self oor die grens gekom om aan die bloedbad deel te neem. En selfs ná twee jaar van oorlog en vernietiging wys peilings dat 80% van Gazane steeds Hamas steun. Hierdie harde werklikheid kan nie geïgnoreer word nie.
Geen illusies meer nie
7 Oktober was meer as 'n terreuraanval. Dit was die dag waarop Israel se illusies verpletter is: die illusie van veiligheid, die illusie van afskrikking, en die illusie dat Hamas ooit “beheerbaar” sou wees. Dit was die dag wat gewys het dat ideologie die oorhand het oor ekonomie, en dat 'n volk wat haat kies, die gevolge van sy eie keuse moet dra.
Een van die mees ontstellende vrae wat op 7 Oktober en die dae daarna op elke Israeliese lip was, was eenvoudig: Waar was die leër? Hoe kon dit ure lank duur voordat 'n weermag wat bekend staan as een van die mees gevorderde en doeltreffendste ter wêreld, sy eie burgers teen 'n terreurslagting beskerm?
Die antwoord begin by die grens self. Vir jare het Israel groot bedrae en tegnologiese vernuf in die Gaza-grens belê. 'n Heining wat deur sensors, kameras, KI-stelsels en selfs outomatiese masjiengeweer-torings bewaak is, is as 'n model van moderne verdediging beskou. Burgers wat in die suidelike dorpe en kibboetse gewoon het, het geglo dat hulle veilig is agter hierdie “digitale muur.”
Maar op 7 Oktober het Hamas die hele stelsel binne minute verlam. Hommeltuie wat net 'n paar honderd dollar kos, het die sensors en torings vernietig. Die tegnologie wat as wonderwapens verkoop is, het onbruikbaar geword. Waar soldate en grondmagte moes wees, was leë ruimtes. Die vals gevoel van sekuriteit het die grootste kwesbaarheid geskep.
Dan is daar die intelligensie-vraag. Israeliese dienste soos die Mossad, Shin Bet en Militêre Intelligensie is wêreldwyd gevrees en bewonder. Maar selfs hulle het die tekens gemis — of eerder verkeerd geïnterpreteer. In die maande voor die aanval was daar verskeie rooi vlae: Hamas-vegters wat simulasies hou in oefenkampe wat lyk soos kibboetse; ongewoon baie kommunikasie tussen bevelvoerders; selfs waarskuwings van bondgenote.
Hoekom is dit nie ernstig opgeneem nie? Omdat Israel se veiligheidsinstellings in 'n konseptuele valstrik vasgevang was. Die heersende aanname was dat Hamas nie 'n grootskaalse oorlog wou hê nie. Hulle het te veel om te verloor, het die redenasie gegaan — Katar se geld, werkpermitte vir tienduisende Gazane, en 'n mate van ekonomiese stabiliteit. Binne daardie raamwerk is elke nuwe inligtingstuk as “propaganda” of “oefening” afgemaak.
Maar Hamas het presies geweet dat Israel homself gevang het in hierdie denkfout. Hulle het dit uitgebuit met 'n meesterplan.
Hamas het ook sy aanval fyn beplan: 7 Oktober het op Simchat Torah geval, 'n belangrike Joodse feesdag en duisende soldate was op verlof. Talle beamptes was by hul families of in sinagoges. Dit het die reaksie met ure vertraag. Plaaslike veiligheidsmagte in kibboetse het dapper geveg, dikwels met min ammunisie en sonder behoorlike ondersteuning. Sommige het heldhaftig aangehou totdat hulle laaste koeël op was. Maar teen honderde Hamas-vegters kon hulle nie volhou nie.
Vir ure lank was burgers alleen. Hulle het hulself in skuilings toegesluit, desperaat oproepe na die polisie gemaak, stemnotas na geliefdes gestuur — en geweet dat hulp nie kom nie. Daardie ure is vir altyd in die Israeliese bewussyn ingebrand.
Vir dekades lank het Israeli’s geglo dat, ongeag alles, die IDF altyd sou beskerm. Dit was die fondament van die sosiale kontrak: jy betaal belasting, jy volvoer jou nasionale diens, en in ruil daarvoor beskerm die staat jou en jou gesin. Op 7 Oktober is daardie kontrak verbreek. Burgers het gevoel dat hulle in hul donkerste ure alleen gelaat is.
Die trauma daarvan gaan lank voortleef. Dit is nie net die slagoffers van die massaslagting nie, maar die hele volk wat die gevoel van weerloosheid ervaar het. Kinders het maande lank nagmerries gehad. Volwassenes het hul werke verloor omdat hulle nie emosioneel kon funksioneer nie. En gemeenskappe wat gebou was op die idee van veiligheid en samehorigheid, moes hul hele bestaan heroorweeg.
Veiligheid uit vrees vir vergelding
Onderliggend aan alles was Israel se geloof in die leerstelling van hasra’a — afskrikking. Die idee was eenvoudig: Hamas sou nie durf om 'n massiewe aanval te loods nie, want Israel se vergelding sou te verwoestend wees. Maar Hamas was nie afgeskrik nie, hulle was net geduldig. Hulle het die jare van skynbare kalmte gebruik om duisende tonnels te grawe, honderde duisende wapens te smokkel, en 'n aanval te beplan wat presies die “afskrikking” sou ondermyn.
Israel het geglo dat ekonomiese voordele die terroriste “rasioneel” sou laat dink. Maar vir 'n ideologiese beweging soos Hamas is geld en werk net taktiek. Hul einddoel was nog altyd dieselfde: die vernietiging van Israel.
7 Oktober het dus twee mites vernietig:
Dat tegnologie burgers kan beskerm sonder genoeg soldate.
Dat Hamas deur afskrikking en ekonomiese voordele “bestuur” kan word.
Vir Israeli’s was dit 'n les in die hardste vorm: jy kan nie jou vyand se haat onderskat nie, en jy kan nie jou sekuriteit aan tegnologie en aannames oorlaat nie. Net dae ná die slagting van 7 Oktober, toe die wêreld nog in skok was oor die brutaliteit van Hamas, het 'n nuwe front oopgegaan — nie op die slagveld nie, maar in die strate van Westerse stede. Skielik het die slagspreuke verander: nie meer 'n fokus op die gruwels van Hamas nie, maar 'n refrein wat Israel die skuld gee. “Genocide in Gaza!”, “Starving the children!”, “Ethnic cleansing!” het die strate van Londen, New York en Berlyn gevul. Die ironie was onmiskenbaar: die enigste Joodse staat ter wêreld, vars ná die grootste massamoord op Jode sedert die Holocaust, is daarvan beskuldig dat hy self 'n volksmoord pleeg. Dit het die werklikheid op sy kop gedraai.
Om die volksmoordleuen te ontbloot, hoef 'n mens net na die feite te kyk. Dit is so dat groot dele van Gaza se infrastruktuur beskadig of vernietig is. Maar dit is omdat Hamas sy oorlogsbasis in woongebiede, skole, moskees en hospitale ingebed het. Israel het militêre teikens vernietig. As dit 'n volksmoord was, sou die ongevalle-verhouding eenvoudig wees: 80% van die geboue weg, 80% van die bevolking dood. Dit het nie gebeur nie.
Israel het voor operasies waarskuwingspamflette laat strooi, SMS’e en telefoonoproepe gestuur, en selfs veilige deurgange oopgemaak sodat mense kon vlug. Geen volksmoordregime in die geskiedenis het sy “slagoffers” vooraf gewaarsku nie. Die Rwandese volksmoordenaars, die Nazi’s, die Ottomaanse Turke met hul Armeniese slagoffers – niemand het ooit hul teikens vooraf gevra om asseblief 'n operasionele gebied te verlaat nie. Israel het dit gedoen.
Sedert 7 Oktober het Israel meer kos, water en medisyne Gaza binne laat gaan as voor die oorlog. Tonne vragte per dag is toegelaat, en later selfs lugaflewerings deur internasionale vennote. Die enigste probleem? Hamas het die hulp gekaap, dit verkoop of dit vir hul vegters gehou. 'n Volksmoorddadige regime sou hulp afgesny het. Israel het dit oopgemaak. Israel se strategiese fokus was Hamas-leiers, missiellanseerders, tonnels en wapenopslagplekke. Dat burgerlikes in die kruisvuur beland het, is tragies, maar dit was die regstreekse gevolg van Hamas se taktiek om burgerlikes as menslike skilde te gebruik. Hoe meer burgerlikes sterf, hoe beter sou hul propaganda teen Israel werk.
Hierdie eenvoudige feite alleen behoort genoeg te wees om die volksmoord-narratief te ontmasker.
Geen doelbewuste honger nie
Een van die sterkste propaganda-instrumente was die beskuldiging dat Israel 'n hongersnood veroorsaak.
Maar selfs in die donkerste maande het internasionale joernaliste erken dat daar steeds markte in Gaza oop was — net dat pryse onbetaalbaar geword het weens Hamas se roofsug. Israel het konvooie toegelaat, maar Hamas het voorrade gekaap. Israel het water- en elektrisiteitstoevoerlyne afgesny toe Hamas missielaanvalle geloods het, maar het dit weer gedeeltelik herstel en hulp ingevoer.
Wanneer 'n beeld van 'n uitgeteerde kind rondgestuur is, het Israel se COGAT-diens dikwels die waarheid bekendgemaak: baie van die “hongerbeelde” was kinders met genetiese siektes of foto’s van ander konflikte. Dit het egter min verskil gemaak in die propaganda-oorlog. Nog 'n beskuldiging was dat Israel etniese suiwering pleeg. Maar Israel het nooit verklaar dat Gaza se mense verwyder moet word nie. Inteendeel, hulle het net mense gevra om sekere gevegsgebiede te verlaat waar Hamas sy infrastruktuur ingebed het. Etniese suiwering sou beteken dat niemand ooit mag oorbly of terugkeer nie. Maar Israel se hele strategie het aanvaar dat miljoene Palestyne steeds in Gaza sou woon — net sonder 'n terreurleër wat oor hulle beskik.
En tog, die grootste ironie lê nie net in die vals beskuldigings nie, maar in die stilte rondom vrede. Dieselfde mense wat dag na dag op straat geskree het oor “volksmoord, hongersnood en etniese suiwering,” is nou stil toe 'n vredesverdrag op die tafel geplaas is. 'n Regte kans om die oorlog te beëindig, om lewens te red, om die geweld te stop — en hulle is stil. Of erger: hulle verwerp die verdrag omdat dit nie eenhonderd persent vir Hamas bevoordeel nie. Hulle sê: “Net die Palestyne kan oor hul eie toekoms besluit.” Maar dit is juis die probleem. Op 7 Oktober het hulle oor hul toekoms besluit: hulle het terreur gekies. En tot vandag toe wys peilings dat 80% steeds Hamas steun.
Terreur kan nie suutjies bestuur word nie
Wanneer sogenaamde vredesaktiviste swyg of selfs vrede verwerp omdat dit Israel se bestaan erken, wys dit hul ware kleure.
Die betogings was nog nooit oor vrede nie. Dit was altyd oor propaganda en oor haat teen Israel. Na twee jaar van oorlogvoering het 1 152 weermag- en sekuriteitspersoneel gesterf, insluitend 487 onder die ouderdom van 21. Die trauma en gevolge van daardie dag lê diep. Soos in 1973 ná die Yom Kippur-oorlog, het die tragedie ook die ander kant van Israel se karakter ontbloot: 'n volk wat uit puin sterker opstaan. Ná 7 Oktober het 'n ongekende samehorigheid geheers. Links en regs, sekulêr en godsdienstig, jong en oud – almal het hul verskille opsy geskuif. Reserviste het in hul massas opgedaag, selfs ouer mans wat reeds jare nie gedien het nie. Burgers het konvooie van kos en klere na die suide gestuur. Organisasies het ontstaan om families van gyselaars en slagoffers te ondersteun. Die politiek het agter geraak; die volk self het die voortou geneem. Hierdie herlewingsgees het bevestig wat die Joodse geskiedenis al keer op keer wys: die volk kan nooit gebreek of vernietig word nie.
Vir die Joodse diaspora was 7 Oktober 'n ander soort keerpunt. Terwyl Israeli’s geskok was oor die aanval self, het diaspora-Jode geskok op die wêreld se reaksie toegekyk. Op universiteitskampusse in Amerika het studente vir Hamas as “vryheidsvegters” toegejuig. In Europese stede is Joodse winkels en sinagoges geteiken. In Suid-Afrika het politici openlik Hamas se dade probeer regverdig. Skielik het diaspora-Jode besef dat antisemitisme nie net 'n spook uit die verlede is nie, maar 'n lewende krag. Hulle het gesien dat radikale linkse en Islamitiese groepe saamwerk in hul haat. Vir baie het dit die band met Israel hernu: selfs dié wat krities was oor Netanyahu of oor sekere beleid, het verstaan dat sonder Israel die Joodse volk wêreldwyd net nog meer weerloos sou wees.
Militêr het 7 Oktober 'n paradigmaskuif veroorsaak. Vir jare was Israel trots op sy tegnologiese oorheersing – sensors, kameras, KI-stelsels. Maar Hamas het met drones en plofstof daardie tegnologie binne minute nutteloos gemaak. Die les was duidelik: tegnologie kan nie soldate vervang nie.
Die IDF se nuwe strategie is gebou op drie pilare:
Mense bo tegnologie - Mensgebaseerde intelligensie moet herstel word. Geen rekenaar kan jou vyand se ideologie of planne lees soos 'n mens op die grond kan doen nie.
Fisiese teenwoordigheid - Die grens kan nie net aan sensors oorgelaat word nie. Soldate en basisse moet versterk word.
Oorwinning bo afskrikking - Die idee dat Hamas net “bestuur” of “afgeskrik” kan word, is dood in die pot. Hulle moet ontmagtig word, nie net afgeskrik nie.
Israel verstaan nou dat dit nie genoeg is om die vyand te laat ophou skiet nie; hy moet nie meer kán skiet nie.
7 Oktober is nie net 'n les vir Israel nie, maar vir die hele wêreld. Terreur kan nie met kompromieë bestuur word nie. Westerse lande wat glo dat radikale ideologieë met “integrasie” of “diplomasie” versag kan word, moet kyk na Gaza. Hamas het jare lank voordeel getrek uit internasionale naïwiteit: miljarde dollars in “hulp” wat in wapens verander is, VN-strukture wat hul propaganda herhaal, en akademici wat hul terreur as “weerstand” beskryf het.
Die boodskap is eenvoudig: as jy terreur ignoreer, sal dit jou uiteindelik vernietig. Uiteindelik het 7 Oktober Israel se identiteit verander. Voorheen het die land homself graag gesien as 'n “startup-nation” – 'n sentrum van tegnologie en innovasie. Twee jaar later is Israel weer herinner aan sy kernwaarheid: dit is 'n “survival-nation”. Alles anders – ekonomie, tegnologie, kultuur – beteken niks sonder sekuriteit nie. Maar dit het ook die Joodse identiteit self versterk. Die woorde Am Yisrael Chai – die volk Israel leef – het 'n nuwe diepte gekry. Te midde van haat, antisemitisme en terreur staan die volk steeds. Gebreek, getraumatiseer, maar lewend en vasberade.
As 7 Oktober die dag van Israel se grootste tragedie sedert die Holocaust was, dan was die maande daarna die tyd van die wêreld se groot ontmaskering. Terwyl Joodse families nog begrafnisse gehou het en honderde mense steeds as gyselaars vasgehou is, het 'n ander verskynsel kop uitgesteek: 'n vlaag van antisemitisme wat dwarsoor die wêreld versprei het. In plaas daarvan dat die wêreld 'n koor van solidariteit met Israel en die Joodse volk sou hoor, het die strate van Londen, New York, Sydney en Parys gevul met skares wat Hamas regverdig en selfs vier. Wat as “pro-Palestynse betogings” beskryf is, het dikwels uitgeloop op oop antisemitisme: plakkate wat Jode vergelyk met Nazi’s, slagspreuke soos “From the river to the sea” wat die uitwissing van Israel en sy mense impliseer, en selfs regstreekse aanvalle op Jode in Westerse stede.
Een van die mees skokkende fronte was die Westerse universiteite. Instellings wat hulself as bastions van vryheid en diversiteit beskryf, het studente-organisasies gehad wat 7 Oktober openlik gevier het as “ 'n daad van bevryding.” By sommige kampusse is Joodse studente aangeval, sinagoges en Joodse verenigings is geteiken, en pro-Hamas-plakkate is wyd versprei. Vir baie jong Jode het dit 'n keerpunt geword: hulle het besef dat antisemitisme nie net 'n bedreiging deur die regse ekstremiste is nie, maar dat dit diep gevestig is in links-progressiewe kringe.
Ironies genoeg het dieselfde groepe wat verkondig dat hulle teen rassisme, kolonialisme en haat veg, hulself gemaklik geskaar aan die kant van 'n terreurorganisasie wat nie net Israel nie, maar alle Jode as teikens beskou. In Europa het die aanvalle 'n ou spook wakker gemaak. In Frankryk is Joodse skole en sinagoges onder polisie-beskerming geplaas ná 'n styging in antisemitiese aanvalle. In Duitsland is Joodse ondernemings geteiken, en in Londen het Joodse gesinne hul kinders uit skole gehou op dae van groot betogings omdat hulle bang was vir geweld. Die geskiedenis se bitter ironie was duidelik: minder as 'n eeu ná die Holocaust moes Jode in Europa weer onder vrees leef bloot oor hul identiteit.
SA regering se antisemitiese muishondgedrag
In Suid-Afrika het die regerende party openlik sy steun vir Hamas verklaar en Israel van volksmoord beskuldig in die Internasionale Geregshof (IGH), 'n groot twispunt met die Trump-administrasie.
Op straat het pro-Palestynse betogings Jode regstreeks geteiken, en selfs in sekere kerke is Israel en Jode as vyande van mensdom beskryf. Vir Suid-Afrikaanse Jode het dit 'n nuwe laag van isolasie meegebring – baie het begin oorweeg om te emigreer, omdat die land waarin hulle generasies lank gebly het, nie meer soos 'n tuiste voel nie. Hierdie golf van haat het 'n onverwagte uitwerking gehad: dit het diaspora-Jode weer aan hul wortels verbind. Baie jong mense wat nooit regtig oor Israel gedink het nie, het gesien dat die wêreld hulle nie as “neutrale burgers” behandel nie, maar as Jode – en dat hulle gevolglik as vyande gemerk word.
Die boodskap was duidelik: jy kan jou Joodsheid probeer wegsteek, jy kan jou assosiasie met Israel ontken, maar diegene wat jou haat, gee nie om nie. Vir baie was dit die oomblik van herontdekking: Israel is nie bloot 'n verafgeleë land met eie uitdagings nie, dit is hul veilige hawe, en geskiedkundige en inheemse tuisland. Die vlaag van haat wat ná 7 Oktober ontbrand het, is ook ’n toets vir Westerse samelewings. As 'n universiteit, 'n stad of 'n land antisemitisme nie kan erken en bekamp nie, watter morele gesag het hulle dan om enige ander vorm van haat te veroordeel? Wanneer betogers wat vir Joodse bloed roep as “progressief” beskryf word, ontbloot dit 'n morele krisis in die Weste.
7 Oktober het gewys hoe ver Hamas bereid is om te gaan in sy haat teenoor die Joodse volk. Maar die maande ná die aanval het gewys hoe wyd daardie haat oor die wêreld heen eggo. Antisemitisme het nie net in Gaza en Teheran ontvlam nie, maar in Parys, Kaapstad, New York en Londen. Vir Jode wêreldwyd was dit 'n pynlike herinnering: die haat teenoor hulle is nooit regtig weg nie.
Maar dit was ook 'n wekroep: die enigste manier om te oorleef, is om saam te staan, sterker as ooit, en te weet dat Israel die een ankerpunt is wat hulle nooit kan prysgee nie.
Nog artikels op OntLaer:
Volg OntLaer Facebook en LinkedIn vir ons jongste artikels, potgooi-gesprekke en redaksiebriewe asook bydraes en insigte van skrywers regoor ons netwerk.
INTEKEN OPSIES:
Wil jy stukke soos die direk in jou inboks ontvang – weekliks of daagliks – en terselfdertyd ons werk ondersteun? Kies hieronder jou voorkeur.
 | A guest post by
|